من در خصوص جوانهاي قم، هم خاطرات دارم، هم اطلاعات متعدد و فراواني دارم... قبل از آنكه مبارزات در سال ۴۱ و ۴۲ اوج بگيرد، اينجا ما نشانه‌ي زيركي جوانان قم و هوشمندي آنها را مشاهده كرديم. من فراموش نميكنم؛ در همين جلوي كوچه‌ي حرم يا آن طرف خيابان، كوچه‌ي ارگ، كيوسك روزنامه‌فروشي بود؛ خبرهاي روزنامه‌ها را در آنجا ميزدند. ماها از درس كه برميگشتيم، مي‌ايستاديم تيتر اين روزنامه‌ها را نگاه ميكرديم. وقتي در مسئله‌ي انجمنهاي ايالتي و ولايتي، دولت طاغوت مجبور به عقب‌نشيني شد و آن تصويب‌نامه را باطل كرد، من ديدم اين جوانهائي كه حول و حوش همين كوچه‌ي حرم و توي خيابان ارم بودند - كه اين جوانها را غالباً ميديديم و هيچ تصور نميكرديم كه اينها با انديشه‌ي سياسي و مسائل سياسي سر و كاري داشته باشند - آمدند به ما گفتند ما موفقيت روحانيت را در مقابل دولت طاغوت به شما تبريك عرض ميكنيم. جوانان قمي كه به حسب ظاهر بركنار بودند، به ما طلبه‌ها، كه هيچ آشنائي هم با هم نداشتيم، مي‌آمدند تبريك ميگفتند.

من از همان وقت به ذهنم رسيد كه اين چه روحيه‌اي در جوان قمي است - دانشجو كه آن وقت در قم نبود؛ جوان دانش‌آموز يا حتّي غير دانش‌آموز؛ جوان بيكار - كه نسبت به مسئله‌ي مبارزه و نهضت و پنجه درافكندن روحانيت با دولت طاغوت، اينجور حساس است.

بعد كه مسائل سال ۵۶ پيش آمد، آنجا قم خودش را نشان داد. حقيقتاً به معناي واقعي كلمه، رهبري حركت مردم در خيابانها و حضور در ميدانها و ايستادگي در مقابل پنجه‌هاي چدني و خشن دستگاه را قم شروع كرد. همين جوانهاي قمي آمدند توي خيابانها، خونهاشان بر زمين ريخته شد؛ البته مأمورين نظام طاغوت را حسابي هم اذيت كردند! آن زيركي جوانهاي قم و شيطنت آنها، مأمورين را حسابي سردرگم هم ميكرد.

بعد مسئله‌ي انقلاب پيش آمد. همه جا قم در صفوف مقدم بود. اين لشكر علي‌بن‌ابي‌طالب جزو لشكرهاي موفق در دفاع مقدس و در خطوط مقدم بود. در همه‌ي امتحانهاي بزرگ، قمي‌ها از عهده‌ي امتحان، خوب برآمدند؛ صف مقدم هم جوانها بودند. من ميخواهم شما جوان امروز كه احساس داريد، انديشه داريد، شور و شعور داريد، اين شناسنامه‌ي پر افتخار نسل جوان قمي را از چند دهه پيش به اين طرف، در مقابل چشم داشته باشيد.

قمي‌ها در انقلاب نقش‌آفريني كردند. در دفاع مقدس نقش‌آفريني كردند؛ بعد از تمام شدن جنگ - بخصوص بعد از رحلت امام بزرگوار كه سايه‌ي ايشان از سر ما كوتاه شد - نقش‌آفريني جوانهاي قمي بارزتر هم بوده است؛ اين نكته‌ي مهمي است.

توجه بكنيد؛ از سالهاي آخر دهه‌ي اول انقلاب به بعد، دشمنان انقلاب و جبهه‌ي دشمن با استفاده از كارشناسهاي ايراني يك سياستي را طراحي كردند - چون غير كارشناسهاي ايراني به اين نكته توجه پيدا نميكردند؛ كساني كه طرف مشورتشان قرار ميگرفتند، ايراني بودند - و آن سياست اين بود كه از قم آنتي‌تز انقلاب درست كنند. همان طور كه انقلاب از قم جوشيد، يك ضد انقلاب هم از قم به وجود بياورند. قم حوزه‌ي روحانيت است. حوزه‌ي علميه ظاهراً در قم است، اما اين جمع حوزوي در معنا در همه‌ي كشور منتشر است. اين طلبه‌ي قمي كه در قم ساكن است، در شهر خود، در روستاي خود صاحب نفوذ است. از سرتاسر كشور در اينجا جمعند. آن روزي كه افراد اين حوزه براي تعطيلي يا براي كاري به منازل خود ميروند، معنايش اين است كه حوزه در سرتاسر كشور منتشر ميشود. پس هر فكري در اينجاست، هر ايده‌اي در اينجاست، هر عزم و اراده‌اي در اينجاست، هر حركت و جهتگيري‌اي در اينجاست؛ در واقع در سرتاسر كشور يك امتدادي دارد؛ اين را بيگانه‌ها نميفهميدند؛ آمريكائي‌ها نميتوانستند اين حقيقت را تحليل كنند؛ اين را يك خودي، يك ايراني، يك آشنا به طبيعت روحانيت ميتوانست بفهمد؛ اين را به آنها ياد دادند؛ لذا سعي كردند در قم زمينه‌ي فتنه را فراهم كنند. من چون نميخواهم از كسي اسم بياورم، اسم نمي‌آورم و عبور ميكنم. در همان سال ۵۸ و ۵۹، هم مردم قم، هم مردم تبريز حماسه آفريدند؛ نه فقط حماسه‌ي آمدن توي ميدان و مشت گره‌كردن، بلكه حماسه‌ي معنوي، حماسه‌ي شعور، حماسه‌ي تحليل درست. بعد از رحلت امام هم به شكل ديگري همين اتفاق در قم افتاد. اينجا هم مخالفين و دشمنان - عمدتاً دشمنان بيرون مرز؛ اصل آنهايند - طراحي كرده بودند كه بتوانند اين آنتي‌تز را در اينجا به وجود بياورند. اگر قمي‌ها غافل بودند، اگر جوانهاي قم از تحليل عاجز بودند، اگر آن هوشمندي لازم را نميداشتند، مشكلات بيش از اينها ميشد؛ اين حقيقت امر است، اين بيان واقع نسبت به مجموعه‌ي جوان در قم است.

۱۳۸۹/۰۸/۰۴-بيانات امام خامنه اي در ديدار دانشجويان و جوانان استان قم‌

شهر قم شهر علم است، شهر جهاد است، شهر بصيرت است. بصيرت مردم قم يكي از آن نكات بسيار مهمي است كه در طول اين سي و چند سال همواره خود را نشان داده است. جالب است كه پيدايش شهر قم هم ناشي بود از يك حركت جهادي و توأم با بصيرت. يعني خاندان اشعريون كه آمدند اين منطقه را محل سكونت خودشان قرار دادند، در واقع اينجا را پايگاهي كردند براي نشر معارف اهل‌بيت (عليهم‌السّلام)؛ يك مجاهدت فرهنگي را در اينجا شروع كردند. اشعريون قبل از آنكه به قم بيايند، جهاد در ميدان نبرد هم انجام داده بودند؛ جهاد نظامي هم كرده بودند؛ بزرگِ اشعريون در ركاب جناب زيدبن‌علي (عليهماالسّلام) مبارزه كرده بود؛ لذا بود كه حجاج‌بن‌يوسف بر اينها خشم گرفت و اينها مجبور شدند بيايند و اين منطقه را با تلاش خود، با بصيرت خود، با دانش خود، منطقه‌ي علم قرار بدهند. همين هم موجب شد كه حضرت فاطمه‌ي معصومه (سلام اللَّه عليها) وقتي به اين ناحيه رسيدند، اظهار تمايل كردند كه به قم بيايند؛ به خاطرِ بودن همين بزرگان اشعريون. آنها رفتند از حضرت استقبال كردند، حضرت را به اين شهر آوردند و اين بارگاه نوراني از آن روز و از بعد از وفات اين بزرگوار در اين شهر نورافشاني ميكند. مردم قم كه پديد آورنده‌ي اين حركت عظيم فرهنگي بودند، از آن روز پايگاه معارف اهل‌بيت را در اين شهر تشكيل دادند و صدها عالم، محدث، مفسر و مبيّن احكام اسلامي و قرآني را به شرق و غرب دنياي اسلام فرستادند. از قم، علم به اقصاي خراسان و اقصاي عراق و شامات رفت. اين، بصيرت آن روزِ مردم قم است؛ كه پيدايش قم بر اساس جهاد و بصيرت شد.

در دوران معاصر ما هم عيناً همين مسئله اتفاق افتاد؛ يعني قم پايگاه برترين معارف اسلامي و الهي شد و به بركت مجاهدت و بصيرت و حضور علماي بزرگ، سرچشمه‌اي در اين نقطه جوشيد كه شرق و غرب دنياي اسلام از آن بهره‌مند شده‌اند.

من دو مقطع مهم را يادآوري ميكنم، كه در اين دو مقطع مهم قمي‌ها حقيقتاً نقش ايفاء كردند؛ نقشهاي مؤثر و ماندگاري را مردم قم در اين دو مقطع به وجود آوردند: يكي مقطع عاشوراي سال ۴۲ و پانزده خرداد كه دو روز بعد از عاشورا بود. روز عاشورا در همين مدرسه‌ي فيضيه مردم قم جمع شدند، فرياد و غريو امام را شنيدند، جانهاشان را لبريز كردند و دو روز بعد كه خبر دستگيري امام بزرگوار را شنيدند، در صحن مطهر اجتماع كردند. اين حركت عظيم آنها موجب شد كه نهضت روحانيت به رهبري امام بزرگوارمان در حصار حوزه محبوس و محصور نماند؛ بيايد وارد جامعه شود. پيشرو اين كار، قمي‌ها بودند و اين كار بزرگ را انجام دادند.

مقطع ديگر، مقطع سال ۵۶ است كه عمق توطئه‌ي دشمن را در اهانت به امام بزرگوار درك كردند؛ فهميدند مسئله چيست؛ صرفاً اين نيست كه خواسته‌اند به امام بزرگوار اهانتي بكنند. در شهر قم، اولين تظاهرات مردميِ گسترده عليه آن حركت خائنانه به وجود آمد. خون جوانان قمي در اين خيابانها، در همين خيابان ارم، در خيابان چهارمردان بر روي زمين ريخته شد؛ جان دادند؛ با خون خودشان صدق سخن خودشان را اثبات كردند. در طول اين سي سالِ بعد از پيروزي انقلاب، باز در همه‌ي مقاطع، اين مردم مردمي هستند كه با اخلاص، با صدق و صفا و با بصيرتِ مثال زدني وارد ميدان شدند. دشمن براي قم برنامه داشت، طرح داشت؛ اگر مردم قم بيدار نبودند، بابصيرت نبودند، طرحهاي دشمنان درباره‌ي قم، طرحهاي خطرناكي بود. بيداري مردم و حضور حوزه‌ي علميه در اين شهر موجب شده است كه اين شهر پايگاه بصيرت باشد.

۱۳۸۹/۰۷/۲۷-بيانات امام خامنه اي در اجتماع بزرگ مردم قم‌

در اوّلي كه اين نهضت پا به عرصه‌ي وجود گذاشت، مردم اين شهر [قم] بودند كه پاسخ گفتند و دست ياري به سوي امام دراز كردند. من فراموش نمي‌كنم، در همين مسجد اعظم قم، در هنگامي كه تازه اوّلين هفته‌هاي مبارزه و نهضت عظيم روحانيت آغاز شده بود، مردم شهر قم از قشرهاي مختلف به محل درس امام بزرگوار ما آمدند، صدايشان را بلند كردند و گفتند ما از شما پشتيباني كرديم و پشتيباني مي‌كنيم؛ چرا اين كار پيش نمي‌رود؟ مسأله‌ي انجمنهاي ايالتي و ولايتي بود. يعني از قدم اوّل، مردم قم امام را و مبارزه را تنها نگذاشتند. آن روزي هم كه قلمهاي مزدور و خائن، به امام بزرگوار اهانت كردند، باز اين شهر بود؛ همين مردم بودند؛ همين جوانها بودند؛ همين مادران و خواهران و همسران بودند كه قيام كردند؛ همين جوانها بودند كه به خيابانها آمدند؛ شهيد دادند، كتك خوردند، زير فشار قرار گرفتند؛ اما ايستادند.

مبارزه‌ي مردم قم، مبارزه‌ي ملت ايران را به دنبال داشت.

۱۳۷۹/۰۷/۱۴-بيانات امام خامنه اي در اجتماع بزرگ مردم قم‌